Моңғол дәуіріндегі Қазақстан аумағындағы этногенез және этникалық үдерістердің қалыптасуы бірнеше факторларға байланысты болды. Бұл кезең XIII-XIV ғасырлар аралығын қамтиды және Моңғол империясының кеңеюімен, саяси және әлеуметтік өзгерістермен тығыз байланысты.
1. Моңғол империясының экспансиясы:- Моңғолдардың әскери жорықтары барысында Қазақстан аумағына көптеген этникалық топтар мен халықтар келді.
- Моңғолдардың әскери және әкімшілік құрылымы жергілікті халықтармен араласуға, мәдени және этникалық алмасуға себеп болды.
2. Саяси өзгерістер:- Моңғол империясының құрылуы және оның әкімшілік жүйесінің енгізілуі жергілікті тайпалар арасындағы саяси құрылымдарды өзгертуге алып келді.
- Бұл өзгерістер халықтардың бірігуіне, жаңа этникалық топтардың қалыптасуына ықпал етті.
3. Сауда және мәдени алмасу:- Моңғол дәуірінде Ұлы Жібек жолының қайта жандануына байланысты сауда жолдары ашылып, мәдени алмасу күшейді.
- Сауда байланыстары жергілікті халықтардың мәдениеті мен этникалық құрамына әсер етті.
4. Дін және мәдениет:- Ислам дінінің таралуы мен басқа да діндердің әсері халықтардың мәдениеті мен этникалық идентификациясына ықпал етті.
- Діннің таралуы жергілікті халықтардың бір-бірімен араласуына, жаңа этникалық топтардың қалыптасуына себеп болды.
5. Экономикалық факторлар:- Моңғол дәуіріндегі экономикалық өзгерістер, оның ішінде мал шаруашылығы мен егіншіліктің дамуы, халықтардың миграциясына және жаңа этникалық топтардың құрылуына ықпал етті.
- Экономикалық байланыстар халықтардың бірігуіне, этникалық процестердің жандануына себеп болды.
Осылайша, Моңғол дәуіріндегі Қазақстан аумағындағы этногенез және этникалық үдерістердің қалыптасуы әртүрлі факторлардың өзара әрекеттесуінен туындаған күрделі процесс болып табылады. Бұл кезеңдегі өзгерістер халықтардың мәдениеті мен этникалық идентификациясын тереңдетті, жаңа этникалық топтардың қалыптасуына себеп болды.